Kabeneran dina dina poe Kemisna, tanggal 12 Desember 2019, di Bogota Colombia Amerika Latin, Penca Silat geus meunang pangakuan dunia, ku UNESCO ditetepkeun jadi Warisan Budaya Tak Benda (WBTB) Asli Indonesia. Tah kumaha komentar para pangurus IPSI Jabar kana pangajen nu pikabingaheun ieu.

Pangakuan Unesco ieu, cek Haji Phinera Wijaya SE, Ketua Umum IPSI Jabar, kaasup hasil perjuangan pihakna anu tihothat taya reureuhna nandeskeun, nembongkeun, mastikeun ka sakuliah jagad yen Penca Silat milik asli Indonesia. Ka Perancis ge nepika tilu kali cenah ge, diskusi di Universitas Leiden Walanda, tandang di Belgia jeung tandang di markas besar Unesco di Paris – Perancis. “Sok sanaos sasieureun-sabeunyeureun, tapi ieu estu sumbangsih IPSI Jabar sangkan Penca Silat kenging pangakuan ti Unesco”, pokna handap asor.

Cek Phinera, ti saprak IPSI dipingpin ku inyana, target IPSI teu ngan ukur ngudag prestasi tina Cabang Olahraga, tapi seni-budayana oge digedurkeun, kabeneran Wakil Ketua Seni Budayana Bah Dadang Gunawan ti Paguron Mande Muda jeung Asep Gurwawan (Panglipur), Sekretaris IPSI Jabar, komitmenna dina ngolakeun Penca Silat luar biasa. 

Tah ka hareupna IPSI bakal boga tangung jawab nu gede pikeun ngajaga, ngariksa, ngamumule Penca Silat nu geus meunang pangakuan dunya anu sawaktu-waktu bisa dihapus deui ku Unesco lamun teu bisa mertahankeunana. Ku kituna pikeun ngajawab tangtangan Unesco IPSI rek ngadegkeun Kampung Penca Silat di Kiara Payung Jatinangor nu legana 10 Hektar. “Kaleresan tadi Kang Bucky (Bucky Wikagu) anggota dewan rawuh, mugia tiasa ngadorong pamarentah sangkan dina taun 2021 anggaranna tiasa lungsur kanggo ngawangun Kampung Penca Silat”, kitu harepan Sang Pupuhu.

Sawala Jawara, Nyawalakeun Adeg-adeg jeung Tangtungan Ki Sunda

Sakumaha nu geus jadi kabiasaan,samemeh prung, acara “Sawala Jawara” dibuka ku “Muka Palagan”. Para sepuh ti Cimande (Bah Dadang), Cikalong (Wa Ajis Asyari), Panglipur, maraju saurang-saurang ka pakalangan ngibing nembongkeun jurus tutungkusanana sewang-sewangan nu dipungkas ku padungdung patutunggalan, tapi taya nu ragrag ti pakalangan sumawonna bobor karahayuan, mung ukur nembongkeun jurus wae. Laju diteruskeun ku demo ibing, diantarana nu tandang harita teh Kang Noeri Ispandji (Pupuhu Umum AMS), Ki Daus (Sera), Kang Rudi Wiranatakusumah, Kang Gending Raspuji (Garis Paksi) sarta teu tinggaleun Cecep Arif Rahman, aktor laga internasional Hollywood terah Garut ge, huthet nembongkleun jurus-jurus mautna, jeung aya sabaraha urang deui nu tandang makalangan nu dipungkas ku Asep Gurwawan ulin bedog laju dipasrahkeun ka Pupuhu Umum IPSI, tandaning Sawala Jawara dikawitan.

Dina Sawala harita ge rawuh sesepuh Jawa Barat Tjetje Hidayat Padmadinata, Robbi Sundawani Wirabuana, Bucky Wikagu, Iip D. Yahya, katut para inohong sareng sesepuh sarta para murid paguron Penca Silat Jawa Barat lianna. 

Acara Sawala Jawara ieu, Cek Andri P. Kantaprawira mangrupa runtuyan tina sawala-sawala pamangku kapentingan dina mapag Kongres Sunda 2020 nu bakal datang. Dina hal ieu IPSI Jabar mere pangrojong ku jalan ngagelar “Sawala Jawara”, nu nyawalakeun “Adeg-adeg jeung Tangtungan Sunda” sangkan seler bangsa Sunda kageuing boga tangtungan jeung adeg-adeg anu luhung, nguniang harudang deui tur ngarasa sajajar jeung seler bangsa lianna, teuneung-ludeung milampah kahadean di alam dunya. 

Andri salaku Panitia SC (Steering Committee) Kongres Sunda 2020, kacida nganuhunkeunana ka IPSI. “Utamina ka Kang Icak anu parantos ngempelkeun para jawara, sesepuh paguron aliran silat anu parantos maparin kamandangna anu jembar, sihoreng penca teh gaduh ajen spiritual nu luhung. Tah ajen-inajen spiritual ieu pisan anu dikali dina Kongres Sunda, margi salami ieu urang teu acan tiasa ngarumuskeun adeg-adeg sareng tangtungan Sunda. Pami Jepang gaduh “Sumanget Bushido”, tah Sunda mah teu acan kaguar”, kitu Cek Andri.

Ari nu bakal dirumuskeun dina Kongres Sunda aya tilu agenda: Ngarumuskeun adeg-adeg jeung Tangtungan Sunda; Ngaguar Sunda Sarakan jeung Nagara (pasualan-pasualan nu aya di nagara utamana di Jawa Barat jeung pasualan penting lianna); Mulangkeun deui ngaran provinsi Jawa Barat jadi Provinsi Sunda/Pasundan.

Lian ti eta pikeun nembongkeun kaunggulan Sunda dina acara kongres 2020 bakal digelar Sunda Raya Expo. Di dieu bakal diebrehkeun kaunggulan-kaunggulan Sunda dina widang SDM (Sumber Daya Manusa) Penca Silat, Iptek (Ilmu Pengetahuan & Teknolohi), Metafisik, Parapsikologi, jeung rea-rea dui. 

Tadi para sesepuh paguron Cimande, Cikalong, Panglipur, Sera, sareng nu sanesna peupeujeuh, urang kedah janten panaratas, “batur karek urang enggeus”, hal eta mangrupi asupan spiritual kanggo Kongres Sunda anu energina luar biasa karasa nyata, hujan turun mapag Palagan para Jawara nu muka jurus tutungkusan paguronna sewang-sewangan tapi taya nu patelak, nu ngandung harti urang tiasa sauyunan ngarumuskeun kapentingan urang di sarakan jeung di nagara ieu”.

Andri ge nembrakkeun rasa bagjana lantaran dina bulan 12 Desember ieu kasinugrahan dua hal, kahiji penca meunang pangakuan dunia nu kaduana pangajen ti Unesco teh bareng jeung Hari Nusantara, nu diperjuangkeun ku urang Sunda, Ir. Haji Djuanda, “Urang kedah nganuhunkeun ka Pa Djuanda margi ku tarekahna nu perceka urang masih aya dina lingkup wawasan nusantara, sabangsa – sanagara, Sunda tos lami komit kana NKRI, nya ku PaDjuanda NKRI jadi dua tikel legana." 

Cek Soni Hersona, Ketua Harian IPSI Jabar, ayana Sawala Jawara ieu lantaran Sunda mah identik jeung Penca Silat, tah tina Sawala Jawara anu diiluan ku para sepuh jeung pupuhu saniskara paguron Penca Silat di Jawa Barat bakal medalkeun gagasan, palsapah-palsapah Sunda, naon nu disebut tangtungan, kumaha carana sangkan anut jeung batur, patelak bari teu nganyerikeun batur, jeung sajabana.

Tah hasil tina Sawala Jawara teh, cek Soni, direkomedasikeun jadi input keur Dewan Adat Sunda dina ngalaksanakeun kongresna, sangkan jadi tinimbangan dina nyieun kacindekan, yen Sunda teh luhung jeung palsapah penca bisa jadi tatapakan urang Sunda dina ngalengkah ngabumi, bisa milu aub mere sumbangsih dina kahirupan berbangsa jeung bernegara. Kitu bagal tina Sawala Jawara nu kahareupna bakal jadi agenda taunan IPSI Jabar. 

Naon-naon anu ditepikeun ku para kasepuhan sareng pupuhu bakal jadi tatapakan dina enggoning mekarkeun Penca Silat. Palsapah-palsapah ti tiap aliran/paguron teh dikumpulkeun laju dibungkus, cindekna jadi inovasi jeung karancagean nu ngigelan zaman bari teu ninggalkeun akar budayana nu asli. “Janten sadaya aspekna kedah mekar, boh tina aspek olahraga, seni, atanapi mental spiritualna. Contona tina olahraga prestasi nu aya pakaitna sareng PON nu bakal datang, IPSI Jabar tos ngaloloskeun 17 kelas 2 teu lolos, tangtos bakal dibeberes deui. Tadi oge aya input ti para sepuh dina hal prestasi, kumaha carana sangkan ngaragragkeun bari teu nyilakakeun batur sareng spiritualna, kumaha carana ngundakkeun kayakinan diri teu mung ukur ngalawan musuh tapi ngalawan diri pribadi”, kitu Cek Soni.

Ku diakuna Penca Silat jadi Heritage dunia, Soni ge sarua ngarasa bungah jeung reueus kacida, kumaha teu kitu cenah estu hasil perjuangan nu kudu heula nyorang jalan nu panjang jeung nanjak loba barebedanana. Tapi ulah kalelenjoan ku euphoria cenah ge sabab urang kudu terus berjuang ngabuktikeun ka Unesco yen Penca Silat teh bener-bener warisan budaya tak benda dunia nu asalna ti urang, sabab lamun teu kitu bisa wae dina salila 2 taun pangajen/pangakuan teh dicabut deui ku Unesco. “Janten urang kedah ti awal deui ngararancang strategi nu tangtosna parantos ditataharkeun ku Pupuhu Umum IPSI Jabar (H. Vinera Wijaya, SE,/Kang Icak, ti paguron Putra Kancana Muda) nu dipihormat sareng dipikareueus ku sadayana margi nya anjeunna anu salami ieu berjuang ti hothat museurkeun tanagi, materi, sareng emutanana, dugi ka pulang anting ka luar negeri demi Penca Silat”, cek Soni reueus.

Salah sahiji strategina Cek Soni nyiapkeun sarana jeung prasarana, pihakna geus ngadesek gupernur sangkan ngadegkeun Kampung Penca Silat nu Alhamdulillah cenah geus meunang lahan 10 Hektar di Kiara Payung Jatinangor, tonggoheun kampus Unpad. Mugia dina 2021 infrastruktur, fisikna geus bisa dibangun. Kampung Penca Silat teh cenah lain ngan saukur tempat latihan tapi jadi tempat destinasi wisata nu dijerona aya auditorium/aula, museum, tempat mekarkeun UMKM, oge aya pintonan kolosal anu aya pakaitna jeung Penca Silat. “Nu pasti IPSI Jabar kacida nganuhunkeunana ka sadaya pihak kalebet ka IPSI Jabar sareng paguron silat di daerah, kota/kabupaten, ti nu berjuang dugi ka nu ngadua’keun, utamina ka Pa Vinera Wijaya oge ka Bendahara, kum we ka sadayana, dugi ka Penca Silat kenging pangakuan dunia sarta teu diaku ku urang Malaya”, kitu cek Soni, reugreug.

Wakil Pupuhu IPSI Jabar, Rudy Wiranatakusumah salaku salah saurang nu merjuangkeun Penca Silat jadi warisan tak benda dunia, ngarojong pisan kana ketak pupuhu umum anu cumeluk ka pamarentah sangkan ngadeklarasikeun 12 Desember salaku Hari Penca Silat Nasional, saluyu jeung tanggal ditetepkeunana Penca Silat jadi Heritage dunia ku Unesco. Alhamdulillah prosesna geus nepi ka sekretaris Negara, terus aya FGD, nu ngalibetkeun sababaraha kamentrian, akademisi, sakumaha galibna pamarentah dina nangtukeun poe nasional. “Asa kacida teuing pami di urang teu aya Hari Pencat Nasional nu tos diangken ku dunia”, pokna daria.

Tapi Rudy ge ngaku literasi, buku-buku ngeunaan Penca Silat di urang kurang pisan. Padahal Edukasi Penca Silat sacara dini penting kacida. Thailand geus ngabuktikeun Thai Boxing jadi industri di nagarana sakumaha wisatawan asing ka Bali hayang apal Tari Kecak, padahal Thailand nagara leutik. Indonesia ge kudu leuwih ti kitu dina ngahirup-huripkeun Penca Silat, komo ieu mah geus diaku jadi warisan dunia bari jeung puseurna aya di Jawa Barat. Urang ge nu paling agresip merjuangkeun Penca Silat ti mimiti lima taun ka tukang nepi ka 2017. Ridwan Kamil ge nu harita jadi walikota Bandung dugi ka anjeunna janten gupernur kiwari kacida ngarojongna. “Dugi ka sim kuring sareng Pa Soni mios ka Paris allhamdulilah goongna mah pan taun ieu”, cek Rudy sugema. 

Kiwari tinggal tatahar ngajaga-ngariksa jeung ngamumulena, kumaha carana sangkan Penca Silat bisa hirup hurip jeung ngahirupan nu ngahirupanana, “Upamina ku ngadegna Kampung Penca Silat bakal aya rambat kamalena sareng mekarna ekonomi rayat, di ditu bakal aya karajinan iket, tarumpah, acuk kampret, pangsi, sareng waditra Kendang Penca kayaning kendang sareng tarompetna kapan tiasa diekspor ka Amerika nu tos gaduh federasi silat di 52 nagara bageanana teu acan di dayeuh nu aralit jeung kleub-kleubna.

Lian ti kitu Soni jeung Rudy ge rek cumeluk ka pamarentah sangkan Penca Silat wajib jadi Mulok pikeun siswa SD jeung beladiri wajib militer salian yudo, karate jeung taekwondo.

Rudy ge peupeujeuh sangkan masarakat urang ulah ngamomorekeun kasenian tradisi ulah nepi jati kasilih ku junti, maenya beladiri ti luar dipupujuhkeun nepi ka pakampungan ari Penca Silat warisan karuhun nu luhung nu geus meunang pangakuan dunya dimomorekeun, jeung urang kudu saladar budaya luar teh dipake alat culture imperialisme di nagara urang”, kitu saur turunan RAA Wiranatakusumumah. (Asep GP.)***